Zinktekort - wat zijn de symptomen?
Zinktekort is een probleem voor ongeveer twee miljard mensen wereldwijd. In ontwikkelingslanden is het een van de belangrijkste oorzaken van de toegenomen ziektelast. In ontwikkelde landen is het daarentegen niet veel beter en is het risico op een zinktekort nog steeds erg hoog. Een tekort veroorzaakt symptomen in veel verschillende lichaamssystemen. Het is nuttig om te weten wat de oorzaken en gevolgen van een zinktekort zijn, zodat je het kunt herkennen en op de juiste manier kunt ingrijpen. Lees tot het einde!
- Symptomen van zinktekort
- Zinktekort - hoe stel je de diagnose?
- Oorzaken van zinktekort
- Hoe vaak komt zinktekort voor?
- Een tekort kan worden verholpen met een combinatie van aangepaste voeding en suppletie.
- Voorzichtig niet overdrijven
- Samenvatting
Symptomen van zinktekort
Een zinktekort heeft klinische gevolgen voor veel systemen en organen:
- opperhuid,
- maagdarmkanaal,
- centraal zenuwstelsel,
- immuunsysteem,
- skelet,
- voortplanting.
Een van de best bestudeerde klinische kenmerken van zinktekort is verminderde groei en lichamelijke ontwikkeling. De betrokken mechanismen worden echter niet goed begrepen. Het effect is het grootst tijdens perioden van snelle groei, zoals zwangerschap, babytijd en puberteit, waarin de vraag naar zink het grootst is.
Symptomen van zinktekort zijn onder andere
- verzwakte immuniteit en terugkerende infecties,
- verminderde cognitieve functie en geheugen,
- gedragsproblemen,
- leerproblemen,
- diarree,
- huidproblemen,
- alopecia,
- verminderde glucosetolerantie,
- ontsteking van de tong,
- nageldystrofie,
- verminderde wondgenezing,
- hypogonadisme bij mannen.
Zinktekort - hoe stel je de diagnose?
De klinische diagnose van een mild zinktekort bij mensen is problematisch. Tot nu toe zijn de beste bekende indicatoren voor een tekort de zinkconcentratie in plasma/serum, de inname van zink via de voeding en de incidentie van dwerggroei.
Zinktesten in het bloed worden echter niet aanbevolen voor screening. Eerst moeten de klinische symptomen die passen bij het tekort worden beoordeeld en de bloedconcentratietest moet een parameter zijn om het beeld compleet te maken.
Oorzaken van zinktekort
Een te lage inname in verhouding tot de behoefte is de meest voorkomende oorzaak van zinktekort. Patiënten met ondervoeding, alcoholisme, inflammatoire darmziekten en malabsorptiesyndromen lopen een verhoogd risico op een zinktekort.
Hieronder volgt een verzameling van de sterkste en meest voorkomende oorzaken van zinktekort:
- eiwitbeperkte diëten,
- vegetarische diëten,
- anorexia nervosa,
- exclusieve parenterale voeding,
- chronische gastro-intestinale ziekten,
- mijnworminfectie en malabsorptiesyndromen,
- pancreasinsufficiëntie,
- chronisch nierfalen of kwaadaardige tumoren,
- voeding van zuigelingen met aangepaste melk met een laag zinkgehalte,
- slechte sociaaleconomische status,
- eiwit-calorie ondervoeding,
- enteropathische dermatitis(Acrodermatitis enteropathica).
Hoe vaak komt zinktekort voor?
Een tekort komt vooral voor bij bevolkingsgroepen in ontwikkelingslanden, waar tot ¼ van de bevolking het probleem kan hebben. Een tekort komt het vaakst voor in arme en onderontwikkelde samenlevingen, waar een lage inname is van voedingsmiddelen die zink bevatten en een hoge inname van voedingsmiddelen die stoffen bevatten die de biologische beschikbaarheid van zink verminderen. Dit is het geval bij een dieet dat voornamelijk gebaseerd is op granen. De grootste problemen doen zich voor in Afrikaanse en Aziatische landen.
Wereldwijd is zinktekort een probleem voor ongeveer 17-20% van de bevolking. Het is ook een groot probleem in Westerse landen.
Een tekort kan worden verholpen met een combinatie van aangepaste voeding en suppletie.
Wanneer een zinktekort wordt vastgesteld, wordt meestal onmiddellijk suppletie toegepast om de homeostase snel te herstellen. Om suppletie effectief te laten zijn, moet ervoor worden gezorgd dat het slikken van een capsule of tablet niet gepaard gaat met een maaltijd die rijk is aan fytinezuur of vezels, of met andere supplementen die een wisselwerking hebben met zink. Het is het beste om het op een lege maag in te nemen en even te wachten met een maaltijd.
In de eerste fase worden soms dagelijkse doses van 1 mg zink per kilogram lichaamsgewicht of meer gebruikt. Na herstel van een diep tekort wordt soms een standaard onderhoudsdosis van 10-15 mg elementair zink per dag gebruikt.
Voorzichtig niet overdrijven
Wanneer je bij jezelf een zinktekort ontdekt, moet je oppassen dat je niet te enthousiast gaat suppleren. Suppletie met een te hoge dosis of te lang kan leiden tot zinkophoping in het lichaam en zo'n toestand is giftig. Als verhoogde doses worden gebruikt om snel een tekort te corrigeren, moeten de symptomen in de gaten worden gehouden en moet te zijner tijd worden besloten om de dosis te verlagen of te stoppen met het supplement.
Een teveel aan zink is meestal het gevolg van oversupplementatie zonder de juiste aanwijzingen of van een kopertekort. Het is moeilijk om zinkvergiftiging te veroorzaken met alleen voeding.
Samenvatting
De combinatie van de uitgebreide gevolgen van een zinktekort en de hoge prevalentie wereldwijd betekent dat we de kwestie van de toevoer van dit element via de voeding niet kunnen negeren. Een tekort aan zink is een reëel probleem dat iedereen kan treffen. Het is de moeite waard om te weten welke symptomen een zinktekort veroorzaakt, zodat we bij gezondheidscomplicaties kunnen beoordelen of een verstoorde zinkhomeostase de boosdoener is. De meest kenmerkende symptomen van een zinktekort zijn een verminderde eetlust en een verminderd smaakgevoel, een verzwakte immuniteit, een verslechterde huid en een slechter humeur.
Bronnen:
⮜ Vorig artikel
Magnesium - wat is het en welke eigenschappen heeft het?
Volgend artikel ⮞